CDROM SÜRÜCÜLER

CDROM Sürücüler

CD-ROM (Compact Disk Read Only Memory i Kompakt Disk Salt Okunur Bellek) sürücüleri kısaca tanımlamak gerekirse; plastik özlü, yüksek kapasiteli D’leri okumak için tasarlanmış günümüzün standart donanımlarından biridir. İlk CD-ROM sürücüleri 1978 yılında Sony ve Philips firmalarının ses CD’si üretmek için yaptıkları ortak çalışmanın ürünüdür. 1982 yılında ise bu iki firmanın çalışmaları bugünkü standardın temellerini oluşturmuştur. İlk piyasaya çıktıklarında tek hızlı olarak sunulan CD-ROM sürücüleri bugün neredeyse bir sabit diskin veri erişim hızına yetirmek üzereler. Günümüzde 52X hızlı olanları standart olarak kullanılmaktadır. Bir CD-ROM sürücü değişik formatlarda yazılmış CD'leri okuyabilir. örneğin müzik setlerimizde dinlediğimiz ses CD 'leri (Audio CD) , veri CD 'leri (Data CD) ve CD-I formatındaki film CD 'leri (Video CD) gibi. Boyut olarak bilgisayar CD 'leri ile ses CD 'leri arasında fark bulunmamasına karşın en önemli fark bilgisayarlarda kullanılan sürücülerin gelişmiş bir hata düzeltme sistemine sahip olmalarıdır.
 

CD ROM Sürücülerin Yapısı ve çalışma Prensibi

CD ROM sürücüleri dört parçadan oluşmaktadırlar. Bunlardan üçü step motor diğeri ise bir devredir. Tepsiyi hareket ettiren motor, CD'yi döndüren motor, lazeri taşıyan motor ve de CD 'den oluşabilecek hataları düzeltebilen bir devreyi içeren kart. CD-ROM içinde veriler 2 KB'lik sektörler içinde saklanır. Byte'ların birçoğu hata tespiti ve düzeltmesi için ayrılmıştır. 1 KB 'lik veriyi işlemciye yollanmadan önce, ilgili kısım, sürücü tarafından dört kez okunur.

Hata düzeltmenin gerekliliği CD'lere yakından bakılınca daha iyi anlaşılır. Parmak izleri, tozlar, çizikler yansıma prensibini bozabilecek problemlerdir. Hata düzeltme mekanizması, çeşitli sebeplerle düzgün yansımayı engelleyen bu sorunlarla baş edebilmeli ve güvenlik verilerinden hareketle hataları üzeltebilmelidir. Sürekli daha da hızlanan sürücülerde hata düzeltme için gerekli olan süre de gittikçe azalıyor. Sürücü hatayı düzeltecek zamanı ulamayınca, hızını düşürerek gerekli düzeltmeyi yapar. çizik bir CD'yi, CD sürücü kimi zaman okuyamazken, kimi zaman da çok düşük hızda okur.
 

CD ROM Sürücülerin çalışma Şekilleri

CA V - CLV - TRUEX

Günümüzdeki CD-Sürücüler, Cd Medyalarından veri okurken CA V -CL V - TrueX gibi teknolojileri kullanıyor. CA V ( Constant Angular Velocity = Sabit Açısal Hız ) Motor hep aynı hızda döner yani devir/dak sabittir. İç tarafta izler daha kısa daireler çiziyor. 1 devirde iç izlerde de dış izlerde de tam bir tur attırılır. Bu durumda kısa olan iç izlerde daha az veri okunmuş olur. Veya birim sürede içte daha az bilgi okunurken dışta daha fazla bilgi okunur. Transfer hızı iç izlerde düşük, dış izlerde fazladır.
 

CLV (Constant Linear Velocity = Sbit çizgisel Hız)

İzlerin içte ve dışta farklı uzunluklarda olması veri transfer hızını etkilemiyor. Motor dış izlerde yavaşlıyor, iç izlerde hızlanıyor; CDlnin her yerinde transfer hızı sabit kalıyor.
 

TrueX Teknolojisi

Günümüzdeki geleneksel CD-Sürücülerde veri okunurken, ince bir lazer ışığı tarafında istenen iz'deki veriler okunur. Motorun dönmesiyle birlikte bir devamlılık sağlanmaya çalışılır. Ancak bir grup araştırmacı tarafından aynı anda birden fazla izlerin okunmasına bir engel olmadığı kanısına varılarak TrueX denilen bir teknolojiyi geliştirilmiş. Bu teknolojiye göre aynı anda 7 iz birlikte okunabiliyor. İşte burada önemli bir nokta ortaya çıkıyor: Günümüzde 48-50-52X Cd-Sürücülerin motor dönme hızı 8-10 bin devir iken, TrueX teknolojisi ile motor dönme hızı azaltılmış. Böylece gürültü seviyesi daha aza indirilmiş. TmeX teknolojisini kullanan Kenwood 72X CDSürücüsü yaklaşık olarak 5000 devir/dak. motor dönme hızına sahip. TmeX teknolojisi hem CA V hem de CL V sistemleri üzerine kurulabilir bir sistem. Yukanda bilgilere dayanarak, CA V sisteminin iç izlerde daha az veri transfer ettiğini anlayabiliriz. Fakat CL V sistemindeöyle değiL. çünkü CL V sistemi bir CD'nin her bölümünden veriyi aynı hızda ve etkinlikte okuyabiliyor. Dolayısı ile TrueX tekniğini geliştiren Zen firması bu tekniği CL V sistemi üzerine kurmuş.
 

CD ROM Sürücü Yükleme Mekanizmaları

Günümüzde kullanılan iki tip CD yükleme mekanizması bulunmaktadır. CD 'ler standart CD ROM tepsisine yüklenirler. Bu günümüz sürücülerinin kullandığı en yaygın kullanım şeklidir. Yalnız hatalı CD yerleşimi yapılırsa tray'in takılma veya bozulma riski vardır. Yalnız kolay kullanımları sebebiyle yaygınlaşmıştır.

Diğer yükleme şekli ise Caddy'dir. Bu mekanizmada CD'ler Caddy adı verilen verilen özel bir CD koruyucunun içinde bir CD sürücüsüne yüklenirler. Bu tip sürücüler büyük bir floppy disk sürücüne benzerler. CD caddy'lerin kullanılması tepsi mekanizmasına göre çok daha uygun ve verimlidir. çünkü caddy kullanımı Cd 'lerin çizilmesini, kirlenmesini ve hatalı yerleştirilmesini engellerler, daha az mekanik sistem gerektirdiğinden diğerine göre daha uzun ömürlü olur, CD'lerin sürücüye devamlı temasını engellediklerinden CD'ler daha uzun ömürlü olabilmektedir; kullanılışında sürücü ile tam bir temas olmadığından
sürücünün bozulması ihtimalini azaltır. Buna rağmen Caddy Loading mekanizmalı sürücülerin biraz daha pahalı olması ve daha da önemlisi kullanıcı rahatlığı için daha elverişsiz olması, bunların daha az tercih edilir olmasına yol açıyor.

CDROM Sürücü Hızları

Bu seçim, sizin CD’leri hangi amaçla kullanacağınıza bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yalnız unutmayın ki sisteminizin en yavaş elemanı sürücülerdir. O yüzden seçiminiz, tüm sistem performansını etkileyecektir. öncelikle hız kavramını açalım. Burada hız X simgesi ile gösterilir. Anlamı da Cd sürücü kafasının bir seferde 150 Kb veriyi okuyabilmesi demektir. Bu açıdan baktığımızda bir müzik Cd' sini okuyabilmek için sürücünün iki hızlı olması yeterlidir. çünkü CD sürücünün hızı ne olursa olsun müzik CD'lerini maksimum 2 hızlı okuyacaktır. Ancak bu hız diğer işlemler için kafi gelmediğinden kısa bir sürede CD sürücülerin 4X, 6X, 10X, 16X, 20X' VE 52X’lere ulaştı.. Bazı 72X hızlı CD sürücülere de rastlamak mümkündür. Günümüzde veri, ses ve film dosyalarını kolayca çalıştırmak için 48X ile 52X hızları arasında bir CD Sürücü yeterli olacaktır.
 

CD-ROM Sürücü Arabirimleri

CD-ROM sürücülerini farklı arabirimlerle sisteme bağlayabiliriz. En yaygın olarak kullanılan arabirim ana kart üzerinde bulunan iki IDE arabiriminden biridir.

Ana kart üzerindeki IDE arabirimine CD-ROM LU ikincil (slave) disk olarak bağlayabiliriz. Bu bağlantıyı yaparken CD-ROM 'un arkasındaki master/slave jumper ayarlarına dikkat edilmelidir. Eğer ana kartın üzerinde ikinci bir IDE arabirimi varsa CDROM 'u ikincil master olarak bağlamak daha verimli bir kullanım şekli olur. CD-ROM'un ikinci IDE arabirimine bağlanmanın en önemli avantajı daha yüksek erişim hızına sahip olan sabit diskin kendi hızında çalışmasını sağlamaktır. Eğer CD-ROM 'u IDE sabit diskin kablosuna slave disk olarak bağlanırsa sistem performansının düştüğünü görürüz. Bu performans düşüşünün nedeni IDE arabiriminin üzerine bağlı bulunan aygıtlardan daha düşük hızlı olanının veri iletişim hızını kullanmasıdır. CD-ROM 'u bağlanabileceği diğer bir arabirim ise bazı ses kartları üzerindeki bağlantı noktalandır. Bunu kullanırken ses kartının hangi CD sürücülere destek verdiğini kılavuzundan bakarak karar vermelidir. Bu bağlantı noktası IDE CD-ROM sürücülerinden önce kullanılmış olan bir yöntemdir. Dolayısı ile günümüzde pek kullanılmamaktadır. CD-ROM 'u bağlayabileceğimiz bir başka arabirim ise SCSI arabirimidir. Bunun için CD Sürücünün bu arabirimi desteklemesi gerekir. Bu arabirim IDE'ye göre daha hızlı olduğu için sistem performansının artacağını söyleyebiliriz. Yalnız günümüzde IDE CD Sürücülerin ulaştığı hız yüzünden pek tercih edilmemektedir.
 

CDROM Sürücülerin Sahip Olması Gereken özellikler

1 ) Tampon Bellek ( Cache Memory )

CD-ROM 'un performansını etkileyen etkenlerin biri de üzerindeki CACHE bellektir. CD-ROM 'un üzerindeki ön bellek ne kadar yüksek olursa CD-ROM 'un hata düzeltIDe işlemi o kadar sağlıklı olacaktır. Cache bellekler sürücü kartının üzerinde bulunurlar ve bilginin sisteme gönderilmesinden önce büyük paketler halinde yüklenebilmesini sağlarlar. Standart olarak bir CD-ROM sürücüsünün üzerinde genellikle 256 Kbyte CACHE bellek bulunur. Cache bellek CD'nin üzerinde farklı yerlere yazılmış veriye daha hızlı ulaşılmasını sağlar. Bunun önemini en iyi video ve ses CD 'lerinde anlarız. Cache olmasa bu tür CD 'leri kesik kesik izlemek ve dinlemek zorunda kalırız. Cache 'nin diğer bir özelliği de bazı programlar yardımıyla CD içeriğinin kopyalanarak erişimin hızlanmasını sağlamaktır.

2 ) Sürücüm Yeterli Toz Koruması Sağlıyor mu?

Sürücünün baş düşmanı olan tozun, lazer okuma kafasını kaplamasıyla sürücü tamamen bozulabilir. Toz ile baş edebilmenin en iyi yolu onu içeri sokmamaktır. Bunu sağlamak için üreticiler birtakım korumalar oluşturmuşlardır. Sürücü tamamen kapalı olmalı, CD'yi içine yerleştirdiğinizde ayrı bir kapak da bunun üstünü kapatıp, bu tek açıklığı da korumaya almış olmalıdır. Bilgisayara yerleşik sürücülerin içindeki fanın sıcak havayı dışarı çıkartırken, mesela sürücünün dışarıya açılan boşluklarından da içeriye havanın (dolayısıyla tozun) girmesini sağladığını unutmamalıyız. Ayrıca, kullandığımız CD'lerin, en azından kullanım anında tozsuz olması gerekir. çünkü, bu hem CD'nin bozulmasını, hem de lazer okuma kafasının bozulmasına sebep olacaktır. Seçerken, sürücünün uzun ömürlü olması bakımından bu kriteri de göz önünde bulundurmakta fayda var.

3 ) Sürücüm XA Uyumluluğu Sağlıyor mu?

çoğu sürücüde 'XA Ready' uyumluluk etiketini görebilirsiniz. XA formatı, genelolarak ses ve video verilerini aynı iz üzerine yazabilme kapasitesi sağlıyor. Bu sayede daha etkin bir kullanım mümkün.

4) Dual Speed ve Multi-spin ?

Sürücünün kaç hızlı olduğu, onun maksimum veri okuma hızını vermektedir, yalnız bu hız sürücünün veri okumada her zaman bunu kullandığı anlamına gelmez. özellikle ses dosyalarını okurken, sürücü hızını 2X'e yani 150 KB/sn’ye düşürmek durumundadır çünkü ses dosyalan ancak bu hızda bilgisayara ulaştırılırsa doğal halinde çıkmaktadır. Yani, mesela 4 hızlı bir sürücü, bilgisayar verilerini okurken 600 KB/sn hızda dönerken, ses dosyasına geldiğinde hızını 150 KB/snllik bir hıza düşürür. Dual Speed (ikili hız) teknolojisi bu olayı anlatmaktadır ve her sürücü bu teknolojiye sahiptir. Multi-spin teknolojisi ise CD sürücünün CD 'yi gereken her hızda döndürebilmesini anlatmaktadır, oysa ki zaten sürücülerin tümü, işlevlerini yerine getirebilmek için bu işi yapmak zorundalar. çünkü verileri (mesela) 7200 KB/sn'lik sabit bir! hızda okuyabilmek için, daire şeklinde olan ve okuduğu 'izlerin çapının devamlı arttığı bir CDROM üzerinde, sürücünün Constant Linear Velocity (sabit lineer hız) tekniğini uygulaması gerekir, işte bu dairesel yüzeyde, sabit lineer hız, değişen açısal hız dolayısıyla değişen disk dönme hızı gerektirmektedir. Kısacası her sürücü Multi-spin teknolojisine de sahiptir.

5) Muttisession Kodak Photo CD 'lerini CD Sürücü çalıştırabilecek mi?

Photo CD'leri, fotoğrafçılık alanında çok iyi bir kullanım sağlamaktadırlar. Artık çekilen fotoğrafların negatifleri ve yıpranmaya elverişli baskıları saklanmak yerine fotoğraflan CD'de saklanabiliyor. Yalnız ilk pozları (mesela 36'lık), bu tekniği kullanan bir fotoğraf stüdyosuna götürüp CD'ye yüklettirdikten sonra, bu pozların sona erdiğine dair CD'ye Ilead-out' bitiriş komutu yerleştiriliyor. Single session (tek oturumlu) sürücüler, ilk 'lead-out' komutunu gördüklerinde CD'yi okumayı durduruyorlar. Halbuki, ikinci kez negatiflerinizi bu CD'ye yüklendiğinde, CD 'de bu bölümün basına 'lead-in' komutu ve sonuna da 'lead-out' komutu yerleştiriliyor. Böylece CD'niz multi-session bir CD olmuş oluyor. Multi-session özelliğine sahip sürücüler, ilk 'lead-out' komutundan sonra yeni bir 'lead-in' komutu aradıklarından bu ikinci bölümü de okuyabiliyorlar. Diğerleri ise bu işlemi gerçekleştiremiyor.

6) LoadlEject Mekanizması Ne Kadar Dayanıklıdır?

üreticiler, CD-ROM sürücülerinin bozulmaya en elverişli parçasının load/eject mekanizması olduğunu söylüyorlar. Otomatik load/eject mekanizmaları Tray tiplerinde uygulanmakta. Belki bu mekanizmaya ve rahatlığına belki birkaç kullanımdan sonra alışabiliriz ama aynı sürücüyü kullanacak olan bir başkası, sürücünün floppy sürücülerdeki mekanizmayla aynı olduğunu düşünüp, tablayı tamamen ittirmek istediğinde bir sonın çıkması ihtimali doğacaktır. Ve sonuna kadar ittirilmek istenen bu mekanizma belki ilk seferde değil ama beşinci yada onuncu kullanımdan sonra birtakım bozukluklar çıkartabilecektir. Bu nedenlerle, alınacak sürücü çok kullanıcılı bir hizmet içinse manuel mekanizmalı olanlar en uygunudur.



<<< BİLGİSAYAR MENÜSÜNE GERİ DÖN